Wat is CPTSS

Trauma kan het beste omschreven worden als een gebeurtenis die zo heftig is dat lichaam en geest de situatie niet goed kunnen verwerken. Lichamelijk betekend dit dat met name het zenuwstelsel moeite heeft met de prikkels te verwerken. Onder normale omstandigheden archiveren de hersenen netjes alle gebeurtenissen van de dag. Tijdens een traumatische ervaring wordt deze archivering verstoord. Dit betekend dat de traumatische ervaring niet netjes in een archiefmapje gestopt wordt, maar versplinterd door de hersenen opgeslagen wordt. Hierdoor ontstaat onder andere spanning en flashbacks. 

 

Er zit een verschil tussen PTSS en CPTSS. Het verschil begrijpen is erg belangrijk, omdat dit in laat zien dat de behandeling van CPTSS een heel andere benadering vereist. PTSS heet ook wel enkelvoudig trauma. Het betreft één traumatische gebeurtenis die op zichzelf staand is. Misschien heeft iemand twee traumatische ervaringen meegemaakt, maar dan staan deze ervaringen niet met elkaar in verband. PTSS uit zich onder andere in slaapstoornissen, prikkelbaarheid, flashbacks en soms zelfs moeite met het bijhouden van tijd en data. De flashbacks bij PTSS zijn duidelijk: het betreffen herinneringen aan de traumatische gebeurtenis. Aangezien PTSS enkelvoudig trauma betreft zijn er meer behandelmogelijkheden. Iemand met PTSS kan gemakkelijker trauma reacties doorlopen om deze als het ware af te maken. Het kan zelfs zo zijn dat somatische therapie al voldoende is om de klachten af te doen nemen, dan wel helemaal op te lossen. Bij CPTSS ligt dit anders. CPTSS betreft trauma wat langere tijd heeft aangehouden en/of de persoonlijke ontwikkeling heeft verstoord. Denk bijvoorbeeld aan huiselijk geweld wat jaren lang af en aan plaats vindt. Er ontstaan dan verschillende gebeurtenisen die ieder traumatiserend zijn geweest. De gebeurtenissen kunnen echter niet los van elkaar gezien worden: deze situaties hebben een langere periode van iemand zijn leven gevormd. 

Iemand met CPTSS kan dezelfde klachten ervaren als iemand met PTSS. Echter kunnen er verschillen zijn. De flashbacks bij CPTSS zijn eerder emotioneel van aard. Een stemverheffing of een bepaalde blik kan iemand doen denken aan hoe hij of zij zich voelde ten tijde van de traumatische gebeurtenis. Deze gevoelens komen dan in alle heftigheid terug en kunnen iemand dagenlang uit balans brengen. Of iemand zit huilend op de bank terwijl hij of zij niet eens weet waarom. Daarnaast kan CPTSS zorgen voor vergeten herinneringen ("gaten" in het geheugen) en problemen in het aangaan van gezonde relaties. In tegenstelling tot bij PTSS, doorlopen mensen met CPTSS trauma reacties niet in een volgorde. Het zenuwstelsel van iemand met CPTSS wordt net als een soort flipperkast, waardoor er als het ware hybride trauma reacties ontstaan. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat iemand zowel wilt vechten als vluchten. Dit lijkt heel tegenstrijdig. Daardoor krijgen mensen met CPTSS vaker misdiagnoses zoals ADHD, Schizofrenie of Borderline. Mensen met CPTSS hebben vaak geen ruimte gekent voor hun persoonlijke ontwikkeling, waardoor zij meer risico lopen om slachtoffer te worden van narcisme of huiselijk geweld. Deze ervaringen stapelen bovenop de eerdere traumatische ervaringen. Daarnaast is er ook een groter risico op ziekten door de aanhoudende stress. Denk bijvoorbeeld aan hypothyroide (vertraagde schildklier), hashimoto, prikkelbaar darm syndroom of spierziekten zoals spierreuma. 

 

Bij CPTSS is het niet voldoende om alleen het zenuwstelsel te reguleren. Het is noodzakelijk om ook emotionele reacties af te maken. De meeste mensen met CPTSS hebben namelijk moeten overleven door hun emoties weg te duwen. Vaak vergt therapie bij CPTSS een strategie van afwisselende behandelingen. Als hierin goed meebewogen wordt met de tolerantie en groei van de client, dan nemen CPTSS klachten significant af. In het geval van CPTSS is het daarom enorm belangrijk dat de behandelaar verstand heeft van CPTSS. Helaas zijn er weinig behandelaren met expertise hierin. De GGZ (h)erkent tot op de dag van vandaag CPTSS niet. 

 

Tot slot is het belangrijk om te benoemen dat CPTSS niet alleen maar een situatie als huiselijk geweld kan zijn. CPTSS kan ook zijn:

 

• Opgroeien met een narcistische ouder
• Opgroeien met een moeder die haar emoties niet kan reguleren
• Opgroeien met een emotioneel onbereikbare ouder of ouders
• Opgroeien met een zieke ouder die daardoor niet in staat was om voor je te zorgen
• Opgroeien met een broertje of zusje die erg ziek was, waardoor daar veel aandacht naar toe ging
• Een ouder die zijn emotionele behoefte vervuld via een kind in plaats van via zijn of haar partner
• Pesten
• Een moeder die getraumatiseerd is geraakt tijdens de zwangerschap
• Geboorte trauma